Στο τυπωμένο βιβλίο τα πράγματα είναι σχετικά απλά. Χρειάζεται μόνο να διαλέξουμε ποιο βιβλίο να αγοράσουμε και να βρούμε τη χαμηλότερη τιμή. Στην πράξη, ακόμα και το ζήτημα της καλύτερης τιμής δεν τίθεται για τα τυπωμένα βιβλία στα ελληνικά αφού με την ενιαία τιμή του βιβλίου τα περισσότερα βιβλία σε κυκλοφορία έχουν ως όριο έκπτωσης το 10% (την οποία θα πάρετε σε κάθε καλό βιβλιοπωλείο) και οι μεγαλύτερες εκπτώσεις ή οι προσφορές αφορούν τα παλαιότερα βιβλία αρκεί να μην έχουν ανατυπωθεί. Στον αγγλόφωνο χώρο δεν υπάρχει ενιαία τιμή και τα πράγματα είναι διαφορετικά.
Μετά όμως την επιλογή του τίτλου και τον εντοπισμό της καλύτερης τιμής, δεν έχουμε να ανησυχούμε για τίποτε άλλο, το τυπωμένο μας βιβλίο διαβάζεται παντού, χωρίς περιορισμούς. Στο ηλεκτρονικό βιβλίο τα πράγματα είναι κάπως πιο πολύπλοκα και ο “Ηλεκτρονικός Αναγνώστης” καταγράφει κάποια ερωτήματα και κάποιες σκέψεις που καλό είναι να έχουμε υπόψη μας όταν αγοράζουμε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο.
Μήπως το ηλεκτρονικό βιβλίο που θέλω να αγοράσω υπάρχει και δωρεάν;
Δεν εννοώ με αυτό αν υπάρχει σε κάποιο torrent. Αλλά ένα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα του να διαβάζει κανείς ηλεκτρονικά είναι ότι υπάρχουν πραγματικά πολλά δωρεάν ηλεκτρονικά βιβλία στα αγγλικά και σε άλλες γλώσσες και κάποια
δωρεάν ηλεκτρονικά βιβλία στα ελληνικά. Και είναι δωρεάν γιατί δεν έχουν πια πνευματικά δικαιώματα καθώς έχουν περάσει 70 χρόνια από το θάνατο του συγγραφέα τους (αυτό στην Ελλάδα, τα χρόνια διαφέρουν ανά χώρα). Διαβάζοντας δωρεάν βιβλία μπορείτε να αποσβέσετε μάλιστα το κόστος της αγοράς ενός ηλεκτρονικού αναγνώστη.
Και πού θα τα βρείτε αυτά; Ένας αποτελεσματικός και συγκεντρωτικός τρόπος για να τα αναζητήσετε είναι ψάχνοντας στις εξειδικευμένες μηχανές αναζήτησης για e-books
Inkmesh και AddALL, στο
Project Gutenberg ή, βέβαια, στο
Google Books. Και ο λόγος που πρέπει να τα ψάξετε είναι ότι, αν και χωρίς πνευματικά δικαιώματα και επομένως δωρεάν, πολλά ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία τα διαθέτουν και δωρεάν, αλλά και επί πληρωμή προσθέτοντας κάποιο πρόλογο, επίμετρο κλπ (που μπορεί να σας ενδιαφέρουν ή όχι) και, δε μας εκπλήσσει, τα επί πληρωμή ηλεκτρονικά βιβλία βγαίνουν πιο πάνω από τα αντίστοιχα δωρεάν όταν κάνετε αναζήτηση μέσα από το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο (στο
Amazon συμβαίνει πάντοτε αυτό).
Μήπως μπορώ να το βρω αλλού φτηνότερα;
Στην Ελλάδα ισχύει
και στο ηλεκτρονικό βιβλίο η ενιαία τιμή βιβλίου και επίσης η τελική τιμή ορίζεται από τον εκδότη χωρίς δυνατότητα έκπτωσης από τα βιβλιοπωλεία (agency model), δεν υπάρχει δηλαδή καν η έκπτωση του 10%. Άρα δεν έχει νόημα να ψάχνετε ανάμεσα στα (λίγα) ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία και τα site των εκδοτών για καλύτερες τιμές, θα βρείτε παντού τις ίδιες.
Στα αγγλικά από την άλλη, αλλά και σε ηλεκτρονικά βιβλία σε άλλες γλώσσες, υπάρχουν συχνά σημαντικές διαφορές στις τιμές από βιβλιοπωλείο σε βιβλιοπωλείο. Και πάλι οι εξειδικευμένες μηχανές αναζήτησης
Inkmesh και AddALL είναι το καλύτερο σημείο για να ξεκινήσετε. Σημειώστε ότι στο Amazon αρκετά ebooks έχουν υψηλότερη τιμή στις ΗΠΑ (και αυτή δείχνουν οι δύο μηχανές αναζήτησης) απ’ ό,τι για τις υπόλοιπες χώρες.
Μήπως με συμφέρει να το αγοράσω σε άλλη γλώσσα;
Δεν είναι λίγοι αυτοί και αυτές που έτσι κι αλλιώς προτιμούν να αγοράζουν ένα τυπωμένο βιβλίο στην αρχική γλώσσα που έχει γραφτεί, γιατί το πρωτότυπο είναι προτιμότερο από τη μετάφραση (“
traduttore, traditore“), γιατί συνήθως είναι φτηνότερο απ’ ό,τι στα ελληνικά και γιατί πια αρκετά ξενόγλωσσα βιβλία υπάρχουν και σε βιβλιοπωλεία στην Ελλάδα, ενώ δεν είναι δύσκολο ή ακριβό να παραγγείλει κανείς από το εξωτερικό μέσω internet.
Με τους ηλεκτρονικούς αναγνώστες όμως και τις εφαρμογές για ανάγνωση e-books σε κινητά, tablet PC και υπολογιστές να έχουν ενσωματωμένα λεξικά (κυρίως για τα αγγλικά, αλλά όχι μόνο)
η ανάγνωση ξενόγλωσσων βιβλίων γίνεται πολύ πιο εύκολη και αποτελεσματική ακόμα και για όσους έχουν μια πιο μέτρια γνώση μιας γλώσσας. Η “παράδοση” (δηλαδή το κατέβασμα) του ηλεκτρονικού βιβλίου είναι, βέβαια, άμεση, θέμα δευτερολέπτων, όπου κι αν εδρεύει το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο.
Μήπως με συμφέρει ή με βολεύει να το αγοράσω τυπωμένο;
Από τη στιγμή που έχω αγοράσει
Kindle πραγματικά μου κακοφαίνεται όταν ένα βιβλίο δεν είναι διαθέσιμο και σε ηλεκτρονική μορφή. Πρόσφατα όμως αγόρασα ένα τυπωμένο βιβλίο (αρκετά ειρωνικά, ομολογουμένως) για το
πώς να φτιάξει κανείς ένα ηλεκτρονικό βιβλίο απλά γιατί η τιμή του με μια προσφορά που είχε το Amazon ερχόταν φτηνότερα από το
ηλεκτρονικό και, καθώς είναι ένα τεχνικό εγχειρίδιο, θεώρησα ότι θα με βόλευε να το έχω σε έντυπη μορφή.
Στα αγγλόφωνα βιβλία συχνά το ηλεκτρονικό βιβλίο και το αντίστοιχο τυπωμένο έχουν παραπλήσια τιμή, ενώ, για τα καινούργια βιβλία ειδικά, το ηλεκτρονικό είναι και κάπως ακριβότερο από το paperback. Αντίστοιχα, αρκετά ηλεκτρονικά βιβλία στα ελληνικά μάς έρχονται
μόλις λίγο φτηνότερα απ’ ό,τι αν αγοράζαμε το τυπωμένο με τη συνήθη έκπτωση που κάνουν τα βιβλιοπωλεία. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ανάλογα το βιβλίο και τη χρήση που θέλουμε να κάνουμε, εξετάζουμε και την περίπτωση της αγοράς του βιβλίου τυπωμένου.
Τα βρήκα προσφορά, να τα πάρω όλα;
Εξαρτάται. Οι προσφορές ειδικά στα αγγλόφωνα ηλεκτρονικά βιβλία (και στα τυπωμένα εξάλλου) είναι αρκετά συχνές. Όχι σπάνια όμως αυτό οδηγεί σε παρορμητικές αγορές (
impulse purchases) και, παρόλο που η τιμή αγοράς του κάθε βιβλίου είναι χαμηλότερη απ’ ό,τι συνήθως, αγοράζουμε έτσι αρκετά βιβλία που δεν πρόκειται να διαβάσουμε ποτέ. Είναι σχεδόν βέβαιο ότι, αν αγοράσετε πολλά βιβλία μαζεμένα, δε θα τα διαβάσετε όλα – γιατί δε θα τα έχετε επιλέξει όλα ιδιαίτερα προσεκτικά, ενδιάμεσα θα βρείτε άλλα πιο ενδιαφέροντα κλπ. Υπάρχουν πάντως και οι εξαιρέσεις, που πρόκειται για πραγματικές ευκαιρίες για πολλά βιβλία που μας ενδιαφέρουν, αλλά είναι εξαιρέσεις.
Οι παρορμητικές αγορές είναι ένα γενικότερο πρόβλημα στα ηλεκτρονικά βιβλία. Καθώς κοστίζουν γενικά λιγότερο από τα τυπωμένα, η αγορά γίνεται εύκολα μέσω internet και η πληρωμή γίνεται με πιστωτική κάρτα κι όχι “πραγματικά χρήματα”, είναι εύκολο να αγοράσουμε βιβλία που, αν το είχαμε ξανασκεφτεί, δε θα τα αγοράζαμε απαραίτητα. Η δυνατότητα για “1-click ordering” που δίνει το Amazon ή το δωρεάν internet για αγορές ηλεκτρονικών βιβλίων από τους ηλεκτρονικούς αναγνώστες
Kindle δε υπάρχει μόνο γιατί βολεύει τους αγοραστές.
Είναι το ηλεκτρονικό βιβλίο κλειδωμένο; Αν ναι, σε ποιες συσκευές ή εφαρμογές μπορεί να διαβαστεί;
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη απογοήτευση για τον αναγνώστη από το να αγοράσει ένα ηλεκτρονικό βιβλίο και περνώντας το στη συσκευή του να διαπιστώσει ότι δεν μπορεί να το διαβάσει γιατί το βιβλίο είναι κλειδωμένο, έχει περιορισμούς στο πού διαβάζεται, δεν αντιγράφεται κλπ, και το κλείδωμά του (επίσημο όνομα: “
Digital Rights Management“) δεν υποστηρίζεται από τη συσκευή. Ο διακηρυγμένος στόχος του κλειδώματος είναι η προστασία από την “πειρατεία”, αλλά αφενός, καμία έκπληξη,
ό,τι κλειδώνει, ξεκλειδώνει και αφετέρου είναι η ζωή αυτών που αγοράζουν νόμιμα που γίνεται δύσκολη.
Πρέπει επομένως να βλέπουμε αν τα ηλεκτρονικά βιβλία που θέλουμε να αγοράσουμε είναι κλειδωμένα ή όχι και, αν είναι κλειδωμένα, τι είδους κλείδωμα χρησιμοποιούν και αν εμείς μπορούμε να τα διαβάσουμε. Τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία δίνουν τις σχετικές πληροφορίες για τα βιβλία τους (αν και όχι τόσο εμφανώς όσο θα έπρεπε) και οι περισσότεροι, αλλά όχι όλοι, οι εκδότες κλειδώνουν τα βιβλία τους, άρα κατά πάσα πιθανότητα το ηλεκτρονικό βιβλίο που θέλετε να αγοράσετε είναι κλειδωμένο. Πάντως, η χρήση ή όχι κλειδώματος είναι επιλογή του εκδότη (και μερικές φορές του συγγραφέα) και τα ηλεκτρονικά βιβλιοπωλεία τους δίνουν τη δυνατότητα να επιλέξουν. Οπότε, ακόμα και αν αυτό δε γράφεται στην περιγραφή ενός βιβλίου, αν γνωρίζετε (ή αν μπείτε στο site του και βρείτε) ότι ένας εκδότης δεν κλειδώνει τα βιβλία του τότε σε όποιο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλεία και να τα βρείτε δε θα είναι κλειδωμένα. Κάτι που έχει αξία, καθώς μπορεί σε ένα βιβλιοπωλείο να υπάρχουν προσφορές που δε θα βρείτε στο site του εκδότη.
Τρία είναι τα συνήθη
κλειδώματα που υπάρχουν. Το πρώτο είναι το κλείδωμα του Amazon, που το χρησιμοποιεί μόνο αυτό και τα ηλεκτρονικά του βιβλία διαβάζονται στο
Kindle (αλλά σε κανέναν άλλο ηλεκτρονικό αναγνώστη) και στις
εφαρμογές Kindle για iPhone και iPod touch, iPad, Android, BlackBerry, Windows Phone 7 και υπολογιστές Mac και με Windows (όχι όμως Linux). Το δεύτερο κλείδωμα, που είναι και το πιο διαδεδομένο, είναι της Adobe και όσα ηλεκτρονικά βιβλία το χρησιμοποιούν διαβάζονται σε όλους τους ηλεκτρονικούς αναγνώστες εκτός από το Kindle και με τις εφαρμογές
Bluefire για iPhone, iPod touch και iPad,
Aldiko για Android και το πρόγραμμα
Adobe Digital Editions για Mac και Windows PC (δεν υπάρχει για Linux). Υπάρχει όμως περιορισμός στο σε πόσες συσκευές μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένας λογαριασμός: σε μέχρι 6 φορητές συσκευές (ηλεκτρονικούς αναγνώστες και tablets ή κινητά) και 6 υπολογιστές (αν χρησιμοποιήσετε το λογαριασμό σας σε μια συσκευή έστω και μία φορά η Adobe θεωρεί ότι 1 από τα 6 δικαιώματά σας έχει χρησιμοποιηθεί – μπορείτε να πάρετε έξτρα δικαιώματα δωρεάν στέλνοντάς της email).
Υποπερίπτωση είναι το κλείδωμα που χρησιμοποιεί το ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο Barnes & Noble, του οποίου τα ηλεκτρονικά βιβλία διαβάζονται μόνο στον ηλεκτρονικό αναγνώστη
Nook, τα tablet PC Nook και οι διάφορες εφαρμογές Nook, αλλά όλα τα ηλεκτρονικά βιβλία που έχουν το κλείδωμα της Adobe διαβάζονται στις συσκευές και τις εφαρμογές Nook.
Τέλος, το τρίτο κλείδωμα είναι αυτό που χρησιμοποιεί η Apple στο iBookstore. Ό,τι αγοραστεί από το iBookstore διαβάζεται μόνο με την εφαρμογή
iBooks σε iPhone, iPod touch και iPad και πουθενά αλλού. Υπάρχουν πάντως και άλλα κλειδώματα, που χρησιμοποιούνται σε μικρότερες και πιο απομονωμένες πλατφόρμες.
Τα
e-books στα ελληνικά είναι τα περισσότερα κλειδωμένα, με εξαίρεση αυτά των εκδόσεων Βορειοδυτικές, Ίκαρος, Ιωλκός, Καστανιώτη, Τετράγωνο και Bookstars και Bookstage
Συνέπεια του κλειδώματος είναι ότι πρέπει να έχετε ξεχωριστά προγράμματα και εφαρμογές ανάλογα με το από πού έχετε αγοράσει το ηλεκτρονικό σας βιβλίο αντί για μία ενιαία βιβλιοθήκη, ενώ αν έχετε Kindle και αγοράσετε μια άλλη συσκευή ή το αντίστροφο δεν μπορείτε να μεταφέρετε τη βιβλιοθήκη σας.
Όλη αυτή η πολυπλοκότητα και οι περιορισμοί οδηγούν πολλούς αναγνώστες να ξεκλειδώνουν τα βιβλία τους για να τα διαβάζουν με τη συσκευή και την εφαρμογή της επιλογής τους και να έχουν μία ενιαία βιβλιοθήκη.
Τι είδους αρχείο είναι το ηλεκτρονικό βιβλίο που αγοράζω;
Σήμερα και για τις περισσότερες γλώσσες, και τα ελληνικά ανάμεσά τους, τα ηλεκτρονικά βιβλία υπάρχουν σε τρία είδη αρχείων: ePUB, MOBI/AZW, PDF. Τα ePUB και MOBI/AZW επιτρέπουν στο κείμενο να σελιδοποιείται ακριβώς σύμφωνα με τη διαθέσιμη οθόνη, η κάθε σελίδα δηλαδή να “χωράει” ακριβώς, ώστε να χρειάζεται να γυρίζουμε απλά σελίδα για να συνεχίζουμε να διαβάζουμε και να μπορούμε επίσης να αλλάζουμε το μέγεθος και το είδος της γραμματοσειράς, την απόσταση των γραμμών κλπ. Τα PDF μιμούνται την τυπωμένη σελίδα, έχουν σταθερή σελιδοποίηση και δεν είναι τόσο ευέλικτα και προσαρμόσιμα στο μέγεθος της διαθέσιμης οθόνης, και άρα δεν είναι τόσο εύκολα στην ανάγνωση.
Ηλεκτρονικά βιβλία σε MOBI (ή Mobipocket)/ AZW έχει κυρίως το Amazon (μάλιστα AZW έχει αποκλειστικά το Amazon, καθώς το AZW είναι αρχείο MOBI με το κλείδωμα του Amazon), ενώ το ePUB χρησιμοποιείται από όλους τους υπόλοιπους και είναι αυτό που έχει επικρατήσει και στην Ελλάδα. Από τη σκοπιά των δυνατοτήτων που δίνουν στον αναγνώστη και τα δύο είδη αρχείων είναι το ίδιο. Το MOBI διαβάζεται κυρίως στο
Kindle και τις αντίστοιχες εφαρμογές (το AZW διαβάζεται αποκλειστικά στο Kindle και τις αντίστοιχες εφαρμογές) και το ePUB από όλες τις υπόλοιπες εφαρμογές και συσκευές, αν και στην πράξη υπάρχουν οι περιορισμοί που προαναφέραμε λόγω των διαφόρων κλειδωμάτων. Άρα όταν έχουμε ένα αρχείο ePUB, ακόμα και αν είναι ξεκλείδωτο, δεν μπορούμε να το διαβάσουμε σε ένα Kindle και, αντίστροφα, όταν έχουμε ένα αρχείο MOBI, ακόμα και αν είναι ξεκλείδωτο, δεν μπορεί να διαβαστεί σε κανέναν άλλο ηλεκτρονικό αναγνώστη πέρα από το Kindle (εξαίρεση αποτελεί το
BeBook, που είναι ίσως ο μόνος ηλεκτρονικός αναγνώστης που μπορεί να διαβάζει και κλειδωμένα ή ξεκλείδωτα ePUB και ξεκλείδωτα MOBI). Στα κινητά, τα tablet PC και τους υπολογιστές, παρόλο που δεν υπάρχει μια εφαρμογή που να υποστηρίζει και τα δύο αρχεία, δε μας προβληματίζει τόσο γιατί μπορούμε να εγκαταστήσουμε όσες εφαρμογές χρειαζόμαστε (γεμίζουμε βέβαια εφαρμογές). Όταν πάντως είναι ξεκλείδωτα, τα ePUB και MOBI/AZW μετατρέπονται το ένα στο άλλο αποτελεσματικά και εύκολα με το δωρεάν πρόγραμμα
Calibre. Τα PDF διαβάζονται σε όλες τις συσκευές και περιορισμοί υπάρχουν μόνο λόγω των κλειδωμάτων. Το PDF συνήθως δε μετατρέπεται αποτελεσματικά στα άλλα δύο είδη αρχείων.
Όπου υπάρχει η επιλογή, διαλέγουμε το ebook μας να είναι ePUB ή ΜΟΒΙ και όχι PDF. Το PDF στην ουσία χρησιμοποιείται μόνο για εγχειρίδια ή παιδικά βιβλία καθώς έχουν μορφοποίηση και διάταξη σελίδας που δεν μπορούν ακόμα να απεικονιστούν αποτελεσματικά στα ePUB και τα MOBI. Δυστυχώς, πολλά από τα
e-books στα ελληνικά είναι ακόμα σε PDF, που, με δεδομένο ότι πρόκειται βασικά για λογοτεχνία ή δοκίμια, δηλαδή για απλό κείμενο, δεν υπάρχει κανένας λόγος να μη βγουν σε ePUB. Μερικοί εκδότες και βιβλιοπωλεία εκτός Ελλάδας πάντως όταν αγοράζουμε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο μας δίνουν πρόσβαση σε περισσότερες από μία μορφές αρχείων χωρίς έξτρα κόστος.
Αν σε ένα ηλεκτρονικό βιβλίο σε μορφή ePUB που έχει κείμενο στο ελληνικό αλφάβητο εμφανίζεται ένα αγγλικά ερωτηματικό (?) όπου κανονικά θα υπήρχε ένα τονισμένο γράμμα, αυτό οφείλεται στο ότι δεν έχουν ενσωματωθεί οι ελληνικές γραμματοσειρές Αυτό το πρόβλημα εμφανίζεται όπου χρησιμοποιείται λογισμικό της Adobe, δηλαδή σε όλους τους ηλεκτρονικούς αναγνώστες εκτός του Kindle, στο
Adobe Digital Editions και σε κάποιες εφαρμογές. Όλοι οι ελληνικοί εκδοτικοί οίκοι πάντως ενσωματώνουν τις γραμματοσειρές στα ηλεκτρονικά τους βιβλία, οπότε δε θα έχετε πρόβλημα με κάποιο αγορασμένο βιβλίο.
Γενικώς, ειδικά αν έχετε ηλεκτρονικό αναγνώστη, πρέπει να γνωρίζετε ποια είδη αρχείων και ποιο είδος κλειδώματος υποστηρίζει η συσκευή σας (αλλιώς θα πρέπει να ξεκλειδώνετε τα ηλεκτρονικά βιβλία που αγοράζετε).
Είναι επικίνδυνο να δώσω τον αριθμό της πιστωτικής μου κάρτας online;
100% εγγύηση για τη μη διαρροή των στοιχείων της πιστωτικής σας κάρτας δεν υπάρχει, είτε τη χρησιμοποιείται στο internet είτε σε πρόσωπο με πρόσωπο συναλλαγές.
Όμως, αποδεδειγμένα, η Amazon ή η Apple, αλλά και τα ελληνικά βιβλιοπωλεία και εκδοτικοί οίκοι είναι επιχειρήσεις που μπορείτε να εμπιστευθείτε τα στοιχεία της κάρτας σας. Εξάλλου, συνεργάζονται με τους παρόχους υπηρεσιών πιστωτικής κάρτας (π.χ. MasterCard και Visa) και τις τράπεζες.
Αν δεν εμπιστεύεστε τέτοια online καταστήματα για να δώσετε την πιστωτική σας, τότε δε θα πρέπει να έχετε καθόλου πιστωτική κάρτα.
Εναλλακτικά, μπορείτε να προμηθευτείτε μια προπληρωμένη κάρτα ή να έχετε χρεωστική, συνδεδεμένη με συγκεκριμένο λογαριασμό, στον οποίο ορίζετε εσείς το διαθέσιμο υπόλοιπο.
Η προπληρωμένη κάρτα, αλλά και το PayPal (με μεταφορά χρημάτων από καταθετικό λογαριασμό) είναι καλές λύσεις και αν δε διαθέτετε ή δε θέλετε να αποκτήσετε πιστωτική κάρτα.
Δείτε επίσης το εισαγωγικό βίντεο:
