Ντμίτρι Γκλουχόφσκι,
Metro 2033, μτφ. Στ. Αργυροπούλου,
Εκδόσεις Καστανιώτη, σελ. 544,
Νέο βιβλίο κυκλοφόρησε συγχρόνως σε ηλεκτρονική και έντυπη έκδοση από τις
Εκδόσεις Καστανιώτη. Είναι το μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας “
Metro 2033” του Ντμίτρι Γκλουχόφσκι. Πώς ζουν και τι κινδύνους αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι που επιβιώνουν στο μετρό της Μόσχας μετά το πυρηνικό ολοκαύτωμα; Υποθετικό, φανταστικό σενάριο; Τα πυρηνικά δυστυχήματα στην Ιαπωνία μας αναγκάζουν να το σκεφτούμε ξανά. Το μοσχοβίτικο μετρό του 2033 δε μας θυμίζει όμως μόνο τους πυρηνικούς κινδύνους, αλλά είναι το αφηγηματικό πλαίσιο για να εξεταστεί τελικά η ζωή σήμερα, στη Ρωσία και όχι μόνο. Η ίδια η ιστορία της έκδοσης του βιβλίου είναι επίσης ενδιαφέρουσα, καθώς πρωτοδημοσιεύτηκε ως ηλεκτρονικό βιβλίο στα ρωσικά για να αναπτυχθεί τελικά με τη συμμετοχή των αναγνωστών και να γίνει ηλεκτρονικό και τυπωμένο best seller.
Από τον χάρτη του μεταπυρηνικού μετρό της Μόσχας
Η υπόθεση και το θέμα
Το μετρό της Μοσχας προοριζόταν να χρησιμοποιηθεί και ως αντιπυρηνικό καταφύγιο, γι’ αυτό και κάποιοι σταθμοί του βρίσκονται σε 50 μέτρα βάθος. Το πολυδαίδαλο δίκτυό του και η κληρονομιά του Ψυχρού Πολέμου του έχουν δώσει διαστάσεις θρύλου που κορυφώνονται με τις θεωρίες για την ύπαρξη ενός παράλληλου δικτύου μετρό για αποκλειστική χρήση από τη σοβιετική πολιτική ηγεσία και το στρατό.
Ο κίνδυνος ενός πυρηνικού πολέμου και οι συνέπειές του ήταν ένα κλασικό θέμα του Ψυχρού Πολέμου. Και αν τα τελευταία 20 χρόνια αυτό το ενδεχόμενο έχει πάψει να μας απασχολεί, παρόλο που στρατιωτικά οι δυνατότητες για ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα είναι απολύτα παρούσες, οι κίνδυνοι από την “ειρηνική” πυρηνική ενέργεια αποδεικύονται πραγματικοί.
Εκμεταλλευόμενος αυτά τα δύο θέματα, ο Γκλουχόφσκι στο “Metro 2033” διηγείται τη δυστοπική ιστορία του, που διαδραματίζεται 20 χρόνια μετά το πυρηνικό ολοκαύτωμα:
2033: Ο κόσμος έχει μετατραπεί σε ερείπια. Λίγες χιλιάδες ανθρώπων έχουν επιζήσει, δεν γνωρίζουν όμως αν είναι και οι τελευταίοι στη Γη. Ζουν στο μετρό της Μόσχας – το μεγαλύτερο αντιπυρηνικό καταφύγιο που κατασκευάστηκε ποτέ, το τελευταίο καταφύγιο του ανθρώπινου είδους. Ο κόσμος του μετρό δεν έχει αύριο: τα όνειρα, τα σχέδια, η ελπίδα μοιάζουν καταδικασμένα. Το συναίσθημα έχει πλέον παραδοθεί στο ένστικτο. Στην ανάγκη για την επιβίωση, με οποιοδήποτε κόστος ή τίμημα.
Η ΒΕ-ΝΤΕ-ΕΝ-ΧΑ, ένας από τους βορειότερους σταθμούς, κατοικείται και παραμένει ακόμη ασφαλής, αλλά μια νέα, τρομερή απειλή έχει κάνει την εμφάνισή της. Ο Αρτιόμ, ένας νέος άντρας που ζει εκεί, θα αναλάβει, περιπλανώμενος στις πιο σκοτεινές σήραγγες, να εισχωρήσει στην καρδιά του μετρό, στη θρυλική Πόλη, για να φέρει σε πέρας την αποστολή που του ανατέθηκε. Είναι αυτός που κρατά στα χέρια του το μέλλον του σταθμού του, το μέλλον του μετρό, αλλά και το μέλλον ίσως ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Η ιστορία της έκδοσης
Οι Ρώσοι εκδότες απέρριψαν αρχικά το “Metro 2033”, αλλά ο
Γκλουχόφσκι, 23 ετών τότε, προχώρησε σε αυτόεκδοση του βιβλίου του ηλεκτρονικά, ανεβάζοντάς το δωρεάν στο site
www.metro2033.ru – και αυτό στο μακρινό 2002, όταν τόσο η ηλεκτρονική ανάγνωση όσο και η αυτοέκδοση στο internet ήταν πολύ περιορισμένες. Καθώς τα κεφάλαια του βιβλίου δημοσιεύονταν στο internet, οι αναγνώστες των ιστοσελίδων αυξάνονταν συνεχώς και μάλιστα πολλοί από αυτούς συμμετείχαν με τα σχόλια και τις παρατηρήσεις του στη διαμόρφωση του βιβλίου.
«Δεν έχω πείρα εργάτη του μετρό, δεν υπηρέτησα στο στρατό, δεν έχτισα σπίτια, δεν είμαι οικονομολόγος, έτσι λοιπόν είχα στο κείμενό μου κάποια λάθη και ανακρίβειες», λέει ο ίδιος ο συγγραφέας. «Ακριβώς όμως επειδή το βιβλίο δημοσιευόταν κατά κεφάλαια και γύρω του είχε σχηματιστεί μια ολόκληρη κοινότητα, κατάφερα να “παρακολουθώ” την αντίδραση των ανθρώπων. Διευκρινίστηκε λοιπόν ότι μεταξύ των αναγνωστών μου υπήρχαν εργάτες του μετρό, μηχανοδηγοί, στρατιωτικοί, μέλη των ειδικών δυνάμεων που είχαν πολεμήσει στην Τσετσενία… Κι αυτοί διόρθωναν τα λάθη μου και έκαναν προγνώσεις». – Ντμίτρι Γκλουχόφσκι
Το μεταπυρηνικό μετρό θεωρήθηκε μια ολόκληρη εναλλακτική πραγματικότητα, κάτι ανάλογο με τον κόσμο του Τόλκιν, και πάνω από διακόσιες χιλιάδες άνθρωποι επισκέφθηκαν το site, ενώ το κείμενο κυκλοφορούσε σε μεγάλες διαδικτυακές βιβλιοθήκες και οι πιο φανατικοί οπαδοί της φανταστικής αντιουτοπίας τύπωναν το κείμενο και το αντάλλασσαν με φίλους τους.
Η ιντερνετική έκδοση και επιτυχία του βιβλίου οδήγησε το 2005 στην τυπωμένη έκδοσή του, που αμέσως έγινε best seller στη Ρωσία, με τα δικαιώματα μετάφρασης να έχουν πουληθεί σε περισσότερες από 20 χώρες. Στο βιβλίο βασίστηκε επίσης ένα επιτυχημένο παιχνίδι για υπολογιστές (
Metro 2033), ενώ έχουν ξεκινήσει συζητήσεις για τη μεταφορά και στον κινηματογράφο.
Η ελληνική έκδοση
Η ελληνική μετάφραση του βιβλίου συνοδεύεται και από το site
www.metro2033.gr, όπου είναι συγκεντρωμένες πληροφορίες και βίντεο για το βιβλίο και τον συγγραφεά, ενώ έχει ανέβει και ο χάρτης με το μετρό της Μόσχας που συνοδεύει το βιβλίο και μπορεί κανείς να διαβάσει ένα κεφάλαιο δωρεάν.
Το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι σε μορφή ePUB, μορφή κατάλληλη για ηλεκτρονικούς αναγνώστης και tablet PC ανεξαρτήτως μεγέθους οθόνης, και, καθώς τα e-books των Εκδόσεων Καστανιώτη έχουν υδατογράφημα (
social DRM) αντί για το κλείδωμα της Adobe, μπορεί να μετατραπεί αποτελεσματικά σε Mobipocket και να διαβαστεί και σε
Kindle. Η τιμή των 15 ευρώ για τυπωμένο μεταφρασμένο βιβλίο 554 σελίδων είναι, πιστεύω, καλή, και αντίστοιχα το ηλεκτρονικό βιβλίο στα €9.90 είναι κατά 35% φτηνότερο, που είναι επίσης μια καλή έκπτωση, αν συνυπολογίσουμε μάλιστα ότι κυκλοφορεί ηλεκτρονικά από την πρώτη μέρα που κυκλοφορεί και τυπωμένο.
Τόσο η ιστορία του πώς γράφτηκε και έφτασε να εκδοθεί το βιβλίο όσο και το θέμα και η υπόθεσή του μας παρακινούν να το διαβάσουμε. Το “Metro 2033” έχει όλες τις προδιαγραφές για να δημιουργήσει φανατικό κοινό και στην Ελλάδα.
