Ο αν. υπουργός Πολιτισμού παύει τη διοίκηση του ΕΚΕΒΙ με αφορμή το πρόγραμμα Φιλαναγνωσία
Με αφορμή την επιλογή παιδικών βιβλίων για δημοτικά σχολεία στο πλαίσιο του προγράμματος “Φιλαναγνωσία”, ο αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού Κωνσταντίνος Τζαβάρας οδήγησε σε παραίτηση το διοικητικό συμβούλιο, τη διευθύντρια και την Επιτροπή Φιλαναγνωσίας του Εθνικού Κέντρου Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ), προκαλώντας κρίση στον οργανισμό.
Στα μέσα Νοεμβρίου, συνολικά 498 τίτλοι παιδικών βιβλίων επιλέχτηκαν από τη Συμβουλευτική Επιστημονική Επιτροπή του Προγράμματος “Καινοτόμες δράσεις ενίσχυσης της φιλαναγνωσίας των μαθητών” του ΕΚΕΒΙ. Με συνολικό προϋπολισμό 336.000 ευρώ, που προέρχεται από εθνικούς πόρους και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και ΕΣΠΑ), 90 αντίτυπα θα αγοράζοταν από τον κάθε έναν από τους επιλεγμένους τίτλους για να αποσταλούν σε 961 δημοτικά σχολεία που συμμετέχουν στο πρόγραμμα. Το 75-80% των τίτλων είναι έργα ελλήνων συγγραφέων, ενώ η λίστα συμπληρώνεται με κλασικά λογοτεχνίκα βιβλία σε ελληνικές μεταφράσεις. Στη λίστα θα συμπεριλαμβάνονταν το μέγιστο 6 τίτλοι ενός συγγραφέα, ενώ λήφθηκε υπόψη ο όγκος των παιδικών βιβλίων που εκδίδει κάθε εκδοτικός οίκος. Το αποτέλεσμα είναι στη λίστα 498 παιδικών βιβλίων να εκπροσωπούνται συνολικά 219 συγγραφείς (ελληνες και ξένοι) και 56 εκδοτικοί οίκοι.
Η δημοσίευση της λίστας προκάλεσε αντιδράσεις από τον Σύνδεσμο Εκδοτών Βιβλίων (ΣΕΚΒ), τις εκδόσεις Μεταίχμιο και Παπαδόπουλος, αλλά και τις εκδόσεις Αστάρτη, Καλέντης και Ενάλιος. Κοινός παρανομαστής στην αμφισβήτηση της λίστας ήταν πως το 25% των βιβλίων που επιλέχτηκαν προέρχονταν από τις Εκδόσεις Πατάκτη και πως στα βιβλία συμπεριλαμβάνονται έργα δύο μελών της Επιτροπής Φιλαναγνωσίας, των συγγραφέων παιδικών βιβλίων Μάνου Κοντολέων και Βαγγέλη Ηλιόπουλου, που συνεργάζονται με τις Εκδόσεις Πατάκη.
Το θέμα δε φαινόταν πως θα έχει τέτοια συνέχεια, με τον Θανάση Ψυχογιό, των ομώνυμων εκδόσεων, πρόεδρο της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου (ΕΝΕΛΒΙ), να αναφέρει στο Βήμα πως “η διαδικασία επιλογής των βιβλίων είχε μεν κάποια προβλήματα, αλλά πιστεύει ότι μπορούν να επιλυθούν, ενώ ταυτόχρονα τονίζει ότι το να προχωρήσει αυτός ο διαγωνισμός είναι επιτακτική ανάγκη και για την αγορά αλλά και για τις παιδικές βιβλιοθήκες που θα έχουν την ευκαιρία να εμπλουτιστούν”.
Την Κυριακή, 9 Δεκεμβρίου, όμως η Λώρη Κέζα επανήλθε στην επιλογή της κατάρτισης της λίστας με καταγγελτικό άρθρο της στο περιοδικό ΒΗΜΑGAZINO της εφημερίδας “Το Βήμα”. Το άρθρο οδήγησε σε παρέμβαση την Τρίτη του αναπληρωτή υπουργού Πολιτισμού Κωνσταντίνου Τζαβάρα που υιοθέτησε τις καταγγελίες (“Τα αναφερόμενα περιστατικά εγείρουν υποψίες κακοδιαχείρισης την οποία το Διοικητικό Συμβούλιο και η Διευθύντρια του ΕΚΕΒΙ όφειλαν να έχουν προβλέψει”) και ζήτησε την παραίτηση του Διοικητικού Συμβουλίου του ΕΚΕΒΙ, της διευθύντριας του ΕΚΕΒΙ και της Επιτροπής Φιλαναγνωσίας.
Ανταποκρινόμενα στο αίτημα του αναπληρωτή υπουργού, τόσο το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΚΕΒΙ και η διευθύντριά του Κατρίν Βελισσάρη όσο και Επιτροπή Φιλαναγνωσίας υπέβαλαν την παραίτηση τους. Στην ανακοίνωσή του το ΔΣ του ΕΚΕΒΙ καλεί σε απολογία τον αναπληρωτή υπουργό “γιατί, χωρίς να ζητήσετε να σας ενημερώσουμε αρμοδίως για ένα δημοσίευμα αμφιβόλου σοβαρότητας, χρησιμοποιήσατε εις βάρος μας φράσεις οι οποίες θίγουν την προσωπικότητα και την τιμή μας. Δεν μας ζητήσατε εξηγήσεις και αποφασίσατε”. Αντίστοιχα, η Επιτροπή Φιλαναγνωσίας υπερασπίζεται πλήρως της επιλογές της και επισημαίνει ότι τα παιδικά βιβλία επιλέχτηκαν με βάση ποιοτικά κριτήρια, ενώ επισημαίνει ότι τα έργα των μελών της επιτροπής που επιλέχτηκαν “είναι καταξιωμένα τόσο στη χώρα μας όσο και διεθνώς.
Οι Εκδόσεις Πατάκη με ανακοίνωσή τους επίσης αρνούνται οποιαδήποτε ανάμειξη στο έργο της Επιτροπής Φιλαναγνωσίας, ενώ επισημαίνουν πως “κατέχουν ποσοστό μεγαλύτερο από 25% στο σύνολο των κυκλοφορούντων λογοτεχνικών βιβλίων από Έλληνες συγγραφείς” και ότι “από το 1990 (το παλαιότερο έτος για το οποίο έχουμε στοιχεία) μέχρι το 2011 έχουν εκδώσει 3202 νέους τίτλους παιδικών βιβλίων”. Μάλιστα, “Οι 24 από τους 123 τίτλους των Εκδόσεων Πατάκη που επιλέχθηκαν από την επιτροπή – ένας στους πέντε τίτλους δηλαδή – είναι εξαντλημένοι, αρκετοί μάλιστα εδώ και χρόνια και δεν υπάρχει καμία πρόθεση να τους ανατυπώσουμε”.
Στο ίδιο μήκος κύματος με τις επίσημες ανακοινώσεις του ΕΚΕΒΙ είναι οι δηλώσεις των Θανάση Βαλτινού (Προέδρου ΔΣ του ΕΚΕΒΙ), Μάνου Κοντολέων (μέλους της Επιτροπής Φιλαναγνωσίας) και Αργύρη Καστανιώτη (Γραμματέα ΔΣ του ΕΚΕΒΙ), αλλά και της διευθύντριας του ΕΚΕΒΙ Κατρίν Βελισσάρη, η οποία χαρακτηριστικά αναφέρει:
“Για ποιο ακριβώς πράγμα κατηγορεί το υπουργείο Πολιτισμού το ΕΚΕΒΙ (Εθνικό Κέντρο Βιβλίου); Επειδή η Επιτροπή Φιλαναγνωσίας διάλεξε από 30.000 τίτλους 500 καλά βιβλία, μεταξύ των οποίων και έργα δύο μελών της, που είναι καταξιωμένοι συγγραφείς παιδικής λογοτεχνίας; Το υπουργείο όφειλε να μη βασιστεί μόνο στο δημοσίευμα μιας εφημερίδας, αλλά να ακούσει και την άποψη 17 προσωπικοτήτων της ελληνικής πνευματικής ζωής (των μελών της Επιτροπής και του ΔΣ του ΕΚΕΒΙ). Η αντίδραση του υπουργείου μπλοκάρει έναν οργανισμό, που αναπτύσσει δραστηριότητες κάτω από εξαιρετικά δύσκολες οικονομικές συνθήκες και αποτελεί πλήγμα για τον Πολιτισμό”.
Ο Αργύρης Καστανιώτης μάλιστα αποδίδει τη στάση του αναπληρωτή υπουργού Πολιτισμού σε λόγους άσχετους με την επιλογή των παιδικών βιβλίων για το Πρόγραμμα Φιλαναγνωσία: “Η προσωπική μου άποψη είναι ότι αφορμή βρήκε ο κύριος Τζαβάρας, είτε να τοποθετήσει τους δικούς του ανθρώπους, είτε να κλείσει τελείως το ΕΚΕΒΙ, και βρήκε μία δικαιολογία για να το κάνει. Δεν υπάρχει άλλος λόγος”.
