Το χαρτί είναι για τα σοβαρά και τα απαιτητικά και η οθόνη για τα εύκολα και τα γρήγορα;
Καφές, πρωινό και εφημερίδα στο iPad
Γιατί στο ίντερνετ ελάχιστες εφημερίδες παραδίδουν ακόμα δωρεάν και αμαχητί το πολύτιμο περιεχόμενό τους. Οι περισσότερες (και καλά κάνουν) το φυλάνε ή για την επόμενη μέρα (πολύ άχαρο να διαβάζεις Τρίτη κάτι που δημοσιεύτηκε Δευτέρα) ή για τους παλιομοδίτες, που πηγαίνουν στο περίπτερο θέλοντας να τις ξεφυλλίσουν με την ησυχία τους. Να τις διαβάσουν πραγματικά και όχι να ρίξουν μια γρήγορη ματιά σε μια οθόνη, που πάει πάνω κάτω και σου φέρνει εμετό. […] Εννοώ ότι υπάρχουν κάποια πράγματα – να τα πω πιο σοβαρά, πιο δύσκολα, πιο απαιτητικά;- που θέλουν τον χρόνο και τον χώρο τους.
– Βένα Γεωργακοπούλου, protagon.gr
Τα πράγματα για την ηλεκτρονική ανάγνωση πάνε καλά, είτε πρόκεται για τα ηλεκτρονικά βιβλία είτε για τις εφημερίδες και τα περιοδικά στο internet και στις εφαρμογές. Και τα αντεπιχειρήματα για την ηλεκτρονική ανάγνωση μεταλλάσσονται.
Δεν έχουν περάσει και πολλά χρόνια από τότε που οι διαβεβαιώσεις ήταν κατηγορηματικές: “αποκλείεται” να ενημερωνόμαστε από το internet, “αποκλείεται” αντί για εφημερίδες να μπαίνουμε σε site και (αυτό κι αν) “αποκλείεται” να διαβάζουμε ολόκληρα βιβλία από την οθόνη.
Σήμερα είναι άλλα πράγματα που “αποκλείονται”. Εντάξει, “όλοι διαβάζουμε στο internet”, αλλά αν θέλουμε να διαβάσουμε κάτι “σοβαρό, δύσκολο, απαιτητικό” πρέπει να το διαβάσουμε στο χαρτί.
Και από δίπλα έχουμε τα “αισθητικά” επιχειρήματα. Το θέμα δεν είναι πια το κείμενο, οι φωτογραφίες και το “στήσιμό” τους, η τυπογραφία τους. Είναι το “απλωμα” της εφημερίδας, το “κοίταγμα” του χαρτιού κλπ
Τα “αισθητικά” επιχειρήματα καταδεικνύουν ότι τα πρακτικά προβλήμα για άλλους έχουν πια ξεπεραστεί και για άλλους δεν υφίστανται καν αφού έχουν απορρίψει χωρίς να δοκιμάσουν.
Ακόμα και στα laptop διάβαζουμε πολύ περισσότερο πια. Θέλετε να διαβάσετε για τον Θόδωρο Αγγελόπουλο; Διαβάστε το πρώτο άρθρο από την εφημερίδα που προτιμάτε, ρίξτε μια ματιά ή διαβάστε εξίσου προσεκτικά τα αφιερώματα των άλλων ελληνικών ή ξένων εφημερίδων και δείτε αποσπάσματα για τις ταινίες του. Θα έχετε σαφώς πιο ολοκληρωμένη εικόνα από την ανάγνωση ενός αφιερώματος σε ένα και μόνο έντυπο, όσο καλό και να είναι.
Εκεί που όντως η ηλεκτρονική ανάγνωση ακόμα μειονεκτεί είναι όταν θέλει να διαβάσει κανείς μια εφημερίδα από την αρχή ως το τέλος, να πάρει αυτήν τη σύνοψη της επικαιρότητας. Εκεί το internet δεν είναι η κατάλληλη μορφή. Χρειάζεται ένα ηλεκτρονικό τεύχος της εφημερίδας, με αρχή, μέση και τέλος, ένας τεύχος που να μην είναι PDF. Και χρειάζεται ένα tablet PC για να τη διαβάσουμε, π.χ. με το καφέ και το πρωινό μας ένα κυριακάτικο πρωινό. Σε τέτοια μορφή πολύ λίγες εφημερίδες βγαίνουν και ακόμα λιγότερες το κάνουν με επιτυχία. Η διαφορά πάντως δεν είναι, και σε αυτήν την περίπτωση, αν διαβάζουμε “σοβαρά, δύσκολα και απαιτητικά” κείμενα ή όχι, αν τσαλαβουτάμε πάνω στις λέξεις τους ή αν τις διαβάζουμε προσκεκτικά.
Οι συνήθειες και η υπεράσπισή τους δεν είναι κακό πράγμα. Και το χαρτί είναι μια συνήθεια. Δε χρειάζεται όμως να βγάζουμε τις νέες συνήθειες σκάρτες για να υπερασπιστούμε μια παλιότερη.
Πολύ ωραία τα λες Μιχάλη, συμφωνώ απολύτως για τις συνήθειες. Δεν ξέρω τί γίνεται τις τελευταίες μέρες και διαβάζω κι άλλα τέτοια κείμενα επιθετικά για τους ηλεκτρονικούς αναγνώστες (εκτός από την κυρία Γεωργακοπούλου και ο κύριος Φράνζεν εκφράστηκε αρνητικά).
Όσο αφορά στις εφημερίδες, νομίζω ότι πολεμάνε με παλιά μέσα σ ένα καινούριο κόσμο. Αν το καταλάβουν αυτό θα συνεχίσουν να υπάρχουν γιατί η ανάγκη για ενημέρωση είναι υπαρκτή.
Πράγματι, και ο Φράνζεν ήταν από τους που εκφράστηκαν αρνητικά και επιθετικά. Στην ουσία εξίσωσε την άνοδο των ηλεκτρονικών βιβλίων με καταστροφή για τον πολιτισμό…
Το θέμα δεν είναι τόσο οι προσωπικές προτιμήσεις, αλλά, καθώς αυτές οι απόψεις προέρχονται από το χώρο των βιβλίων και των εφημερίδων, κυρίως δυσκολεύουν τη μετάβαση των μέσων αυτών στην ψηφιακή εποχή και υποτιμούν τη σημασία της. Ως αναγνώστες μπορούμενα έχουμε απόψεις και προτιμήσεις, όμως οι επαγγελματίες του εκδοτικού χώρου πρέπει να φροντίσουν ώστε το έργο τους να φτάνει στους αναγνώστες και με ψηφιακά μέσα – ανεξάρτητα από τις προσωπικές αναγνωστικές πεποιθήσεις (ή απλά συνήθειες…).