Αθηναϊκό Πρακτορείο: “Fast” ανάπτυξη για τα ebooks στην Ελλάδα

***

“‘Fast’ ανάπτυξη για τα ebooks στην Ελλάδα” 

του Λ. Γερμανού (ΑΜΠΕ)

Θέλετε να εκδώσετε ένα βιβλίο αλλά δεν βρίσκετε εκδοτικό οίκο; Εν μέσω οικονομική κρίσης, βαρεθήκατε τους μεσάζοντες και τα ήδη συμπιεσμένα ποσοστά κέρδους του συγγραφέα; Τα νέα εργαλεία διαδικτυακών εκδόσεων και το ίντερνετ ίσως είναι η λύση στο πρόβλημα σας.

Εν μέσω κρίσης, τα περιθώρια κέρδους για τους εκδοτικούς οίκους ελαχιστοποιούνται. Οι εκδοτικοί οίκοι αναγκάζονται έτσι με την σειρά τους να περιορίσουν το περιθώριο κέρδους του συγγραφέα, καθώς και τα αντίτυπα, ώστε να αντεπεξέλθουν στα νέα δεδομένα.

Η ιδέα είναι απλή: παίρνουμε την παραδοσιακή διαδικασία επιμέλειας, προβολής και σελιδοποίησης του βιβλίου που συνήθως, βάση συμβολαίου, κυριολεκτικά «ρουφάει» το 90% των καθαρών κερδών από τις πωλήσεις του πνευματικού έργου του συγγραφέα, και την αντικαθιστούμε με διαδικτυακά εργαλεία προβολής, σελιδοποίησης, απόδοσης ISBN ακόμα και γραφιστικής επεξεργασίας του εξωφύλλου.

Ενώ η διαδικτυακή έκδοση απαιτεί περισσότερη ατομική δουλειά, ο συγγραφέας απολαμβάνει μεγαλύτερα (ή σχεδόν όλα) τα κέρδη των πωλήσεων. Τα κοινωνικά δίκτυα και τα blogs αντικαθιστούν τους παραδοσιακούς «πωλητές» του εκδοτικού οίκου και οι διαδικτυακές πλατφόρμες πληρωμών, όπως το amazon, kindle και i-store, σταδιακά παίρνουν την θέση των βιβλιοπωλείων.

Επίσης, καθώς στο διαδίκτυο κυκλοφορεί σε ελεύθερη και ανοιχτή μορφή τεράστια ποσότητα περιεχομένου, η αξία του ανά μονάδα περιεχομένου τείνει να αγγίξει το μηδέν, εκτός κι αν ο συγγραφέας έχει ήδη γνωστό όνομα.

Επίσης, συχνά οι εκδοτικοί οίκοι καθυστερούν πολύ να περάσουν από τα στάδιο της επιμέλειας στο στάδιο της διάθεσης στο ράφι του βιβλιοπωλείου. Σ’ αυτό το πλαίσιο, αν τα περιθώρια κέρδους για τον συγγραφέα είναι σήμερα 10% (στην καλύτερη των περιπτώσεων 15%) με έναν παραδοσιακό εκδοτικό οίκο, τα ποσοστά αυτά αγγίζουν κατά μέσο όρο το 70% στο διαδίκτυο. Τέλος, ο συγγραφέας διατηρεί περισσότερο έλεγχο σε όλη την διαδικασία της γραφιστικής επεξεργασίας, διόρθωσης και προβολής του έργου του.

Αφού ολοκληρωθεί η συγγραφή του χειρόγραφου, υπηρεσίες όπως το lulu.com ή το createspace.com, χρησιμοποιούνται για την έκδοση του νέου βιβλίου στο διαδίκτυο.

Αφού ετοιμαστεί και σελιδοποιηθεί το χειρόγραφο με τα (συνήθως) δωρεάν εργαλεία των εξειδικευμένων ιστοσελίδων έκδοσης βιβλίων, ο χρήστης ανεβάζει το PDF και το σύστημα εγκρίνει το περιεχόμενο, αποδίδοντάς του ένα μοναδικό αριθμό ISBN.

Τέλος, αποστέλλει ένα δείγμα του τελικού προϊόντος στον χρήστη για έγκριση. Μέσα σε μερικές μόνο ημέρες το βιβλίο είναι διαθέσιμο κατόπιν παραγγελίας στο ηλεκτρονικό βιβλιοπωλείο της Amazon σε κανονική, χάρτινη μορφή. Μέχρι στιγμής το κόστος της όλης διαδικασίας είναι μηδενικό.

Σ’ αυτό το σημείο, ο συγγραφέας μπορεί να δημιουργήσει και μία ηλεκτρονική μορφή του βιβλίου που ο επισκέπτης μπορεί να αποθηκεύσει στον υπολογιστή του καταφορτώνοντας το αρχείο με ένα μικρό αντίτιμο.

«Το Σεπτέμβριο του 2011 παρουσιάζεται πτώση 15-50% στα βιβλιοχαρτοπωλεία κυρίως στις δυτικές γειτονιές της Αθήνας και την περιφέρεια, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Πριν τα Χριστούγεννα, η πτώση ήταν 10-20%, ενώ μετά τις γιορτές οι πωλήσεις ήταν μηδαμινές», αναφέρει ο γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εκδοτών Βιβλιοπωλών, Νίκος Σταθάτος, σε δήλωσή του στο ΑΜΠΕ.

«Οι παραδοσιακοί οίκοι αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα λόγων των επισφαλειών των μεγάλων αλυσίδων βιβλιοπωλείων. Οι συγγραφείς πολύ δύσκολα βρίσκουν πόρτα για να βγάλουν το έργο τους στην αγορά. Επίσης, με 10-20 τίτλους κάθε μέρα ο αναγνώστης χάνεται, η υπερπληθώρα σκοτώνει τις όποιες ατομικές προσπάθειες», τονίζει ο κ. Σταθάτος.

Αναφορικά με το ηλεκτρονικό βιβλίο, λέει ότι γίνεται μεγάλη συζήτηση και επισημαίνει ότι «δεν είμαστε κατά της τεχνολογίας, αλλά η ηλεκτρονική ανάγνωση μπορεί να δημιουργήσει αρκετά προβλήματα υγείας. Η ηλεκτρονική αγορά σπάει της παραδοσιακή αλυσίδα παραγωγής και διάθεσης, και ενώ αυτό ίσως να είναι το μέλλον, μέχρι στιγμής παρακολουθούμε προσεκτικά τις εξελίξεις».

Η Νόπη Χατζηγεωργίου από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου (ΕΚΕΒΙ) εξηγεί ότι «στην Ελλάδα το ψηφιακό βιβλίο βρίσκεται ακόμα σε εμβρυακό στάδιο. Υπάρχουν βέβαια μερικοί εκδότες που έχουν μπει στην Ελλάδα και αυτή είναι ενδιαφέρουσα εξέλιξη. Προφανώς όμως, η ψηφιοποίηση της διαδικασίας μέσω διαδικτύου αποτελεί το μέλλον».

Ενδιαφέρον βρίσκει το θέμα των e-book και ο ειδικός σύμβουλος και υπεύθυνος του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Βιβλίου του ΕΚΕΒΙ Σωκράτης Καμπουρόπουλος, καθώς πιστεύει ότι «είναι μία σημαντική και ανερχόμενη τάση».

Σήμερα το ποσοστό των χειρογράφων που εκδίδονται είναι λιγότερο από 10% των προτεινόμενων χειρογράφων. Τα υπόλοιπα μένουν ανέκδοτα. Οπότε το ηλεκτρονικό βιβλίο είναι μία καλή διέξοδος. Με την βοήθεια της τεχνολογίας, κάνει το περιεχόμενο προσιτό σε περισσότερο κόσμο και με μικρότερο κόστος.

«Στην Ελλάδα είμαστε ακόμα στα σπάργανα, στην Αμερική το lulu.com έχει ήδη ένα εκατομμύριο συγγραφείς, το kindle direct κάνει θραύση και το Trubador στην Αγγλία τα πάει περίφημα αποδίδοντας ποσοστά κέρδους για τους συγγραφείς που αγγίζουν ακόμα και το 70%», υπογραμμίζει ο κ. Καμπουρόπουλος.

Παρόλα αυτά, οι παραδοσιακοί εκδότες παραμένουν μάλλον επιφυλακτικοί. «Περνάμε μεγάλη κρίση στο χώρο του βιβλίου. Αυτό για εμάς σημαίνει ότι, ως εκδότες πρέπει να περιορίσουμε τους τίτλους και να προσαρμοστούμε. Όσοι συγγραφείς χρησιμοποιήσουν τις διαδικτυακές εκδοχές είναι κατά πάσα πιθανότητα όσοι δεν βρήκαν ανταπόκριση από έναν εκδοτικό οίκο. Ίσως και να είναι το μέλλον, πλην όμως, καθώς στην Ελλάδα οι νέες τάσεις έρχονται με μία σχετική καθυστέρηση, δεν είμαι σίγουρος ότι είμαστε ακόμα έτοιμοι για τέτοια βήματα», εξηγεί στο ΑΜΠΕ ο Νίκος Δραμουντάνης από τον  εκδοτικό οίκο Σαββάλας.

«Οι πωλήσεις έχουν σίγουρα πέσει πάρα πολύ, μιλάμε για μείωση 30-40%. Δεν νομίζω όμως ότι για την Ελλάδα αποτελεί απάντηση η διαδικτυακή έκδοση. Αυτό είναι κάτι που άρχισε στην Αμερική πριν από λίγα χρόνια. Σκεφτείτε ότι σήμερα στις ΗΠΑ μόνο το 9% εκδίδεται με αυτόν τον τρόπο. Πόσο μάλλον στην Ελλάδα», εξηγεί ο Στέφανος Βλάχος από τις εκδόσεις Παπαζήση.

Από την πλευρά της η Έλλη Λαψάτη, από τις εκδόσεις Κέδρος, λέει ότι «η ελληνική αγορά δεν είναι ακόμα έτοιμη, αφενός γιατί οι συσκευές ανάγνωσης είναι ακριβές και απαιτούν αρκετά μεγάλο αρχικό κόστος, αφετέρου επειδή η διαδικτυακή διείσδυση είναι ακόμα μικρή. Τελικά, το αρχικό κόστος απλά μετακυλύετε και το υπόλοιπο ουσιαστικά είναι η επιπλέον προσωπική επιμέλεια και ο χρόνος που θα δαπανηθεί από τον συγγραφέα».

Από το βιβλιοπωλείο Ιανός, ο Γιάννης Τζανακάρης υποστηρίζει πως «το νεανικό κοινό που συνήθως χρησιμοποιεί τις νέες τεχνολογίες στο εξωτερικό, δυστυχώς δεν αποτελεί μία δυναμική μορφή αναγνωστών στην Ελλάδα. Στην χώρα μας οι αναγνώστες είναι μάλλον πιο παραδοσιακοί».

Την ίδια άποψη φαίνεται πως συμμερίζεται και ο «διαδικτυακός» συγγραφέας Θοδωρής Γεωργακόπουλος που κάθε μέρα προσθέτει και από ένα κεφάλαιο στο διαδικτυακό βιβλίο «Φεβρουάριος» και το οποίο στη συνέχεια θα πάρει το δρόμο για το τυπογραφείο, συμπεριλαμβανομένων και των σχολίων που έκαναν οι αναγνώστες, οι οποίοι συνέβαλλαν στη συγγραφή του.

«Οι πλατφόρμες που αναφέρετε όντως υπάρχουν, πλην όμως δεν νομίζω η ελληνική αγορά να είναι έτοιμη για κάτι τέτοιο. Το kindle δεν υποστηρίζει ελληνικό περιεχόμενο. Εξάλλου σήμερα στην Ελλάδα βγαίνουν περίπου 6.000 βιβλία ανά έτος και επομένως υπάρχει ακόμα πρόσφορο έδαφος για νέους συγγραφείς. Παρά το γεγονός ότι δύσκολα θα βγάλει κάνεις σήμερα χρήματα από το συγγραφικό έργο, εγώ ενθαρρύνω τους νέους συγγραφείς να πρωτοτυπήσουν και να γράψουν τόσο στο διαδίκτυο όσο και στο χαρτί», λέει στο ΑΜΠΕ ο κ. Γεωργακόπουλος.

Αν το εμπορικό κομμάτι είναι μάλλον πρόωρο, αλλά υποσχόμενο στο διαδικτυακό βιβλίο, οι συγγραφείς ενδιαφέρονται εξίσου και για το θέμα των πνευματικών δικαιωμάτων.

«Το ζητούμενο είναι ο συγγραφέας να παραμείνει νομέας των πνευματικών του δικαιωμάτων. Όπως καταλαβαίνετε, άμα γίνει με τους συγγραφείς αυτό που γίνεται με τη μουσική, έχουμε τελειώσει. Ζούμε από τις πωλήσεις των βιβλίων. Να περιφρουρηθεί απολύτως η πνευματική ιδιοκτησία», δηλώνει ο συγγραφέας Χρήστος Χωμενίδης και καταλήγει: «Να μην ξεχνάμε ότι ο καλός εκδοτικός οίκος επιλέγει μία στήλη, δίνει μία κατεύθυνση, αποτελεί δηλαδή ένα είδος ποιοτικού φίλτρου».

• @έλληνας λογοτέχνης.gr (Τα Νέα): Έλληνες λογοτέχνeς που εκδίδουν τα έργα τους στο internet
• Αυτοέκδοση το No. 1 bestseller στο Kindle Store του Amazon