eBook Reader ή eReader ή eBook; ηλεκτρονικός αναγνώστης βιβλίων ή ψηφιακός αναγνώστης; ηλεκτρονικό βιβλίο ή ψηφιακό βιβλίο;

Ακόμα και στα αγγλικά η ορολογία δεν είναι εντελώς κατασταλαγμένη και η ποικιλία των όρων και των σημασιών τους είναι μεγάλη. Λογικό βέβαια για μια κατηγορία συσκευών και βιβλίων που, παρόλο που υπάρχουν αρκετό καιρό, μόλις τα τελευταία δύο χρόνια άρχισαν να διαδίδονται μαζικά, με κέντρο διάδοσης τις ΗΠΑ.

Πώς λοιπόν ακριβώς ονομάζεται η συσκευή; Και ποια ονομασία είναι η πιο εύστοχη; Στα αγγλικά, στις ΗΠΑ, υπάρχουν δύο βασικές ονομασίες. Από τη μια, είναι η λέξη e-reader με ποικίλες ορθογραφίες: eReader, ereader ή e-reader. Από την άλλη, είναι η φράση e-book reader, πάλι με ποικιλία στην ορθογραφία: eBook Reader, ebook reader ή e-book reader. Το e-book reader έχει πιο διαφανή σημασία, καταλαβαίνει κανείς πιο εύκολα περί τίνος πρόκειται, το e-reader έχει το πλεονέκτημα ότι είναι πιο σύντομο. Είναι σύνηθες όχι μόνο μέσα στην ίδια εφημερίδα ή site, αλλά ακόμα και μέσα στο ίδιο άρθρο οι όροι να εναλλάσσονται. Και οι δύο τρόποι ονομασίας της συσκευής εμφανίζονται με παραπλήσια συχνότητα, αν και η ονομασία e-reader κυριαρχεί όλο και περισσότερο στις ΗΠΑ καθώς οι συσκευές γίνονται ευρέως γνωστές. Οι μεγάλοι κατασκευαστές πάντως προτιμούν να ονομάζουν τις συσκευές τους κατευθείαν με το δικό τους όνομα χωρίς να χρησιμοποιούν αυτήν την ορολογία, ακριβώς για να δείξουν την ιδιαιτερότητά τους και ότι είναι έτσι μια κατηγορία από μόνες τους. Το Amazon π.χ. ποτέ δε λέει ότι το Kindle είναι ένας e-reader, είναι απλώς και μόνο το Kindle.

Υπάρχουν βέβαια και άλλες ονομασίες για τη συσκευή, που λιγότερο ή περισσότερο υποχωρούν. Έτσι, η συσκευή μπορεί να ονομάζεται e-book ή eBook ή ebook (πια κυρίως στην Κίνα και την Ταϊβάν), επίσης μπορεί να ονομάζεται digital book ή digital reader. Δηλαδή όλοι σχεδόν οι πιθανοί συνδυασμοί έχουν χρησιμοποιηθεί.

Στο ίδιο το κείμενο που περιέχεται σε μια συσκευή τα πράγματα είναι πιο ξεκάθαρα. Η ονομασία e-book ή eBook ή ebook έχει επικρατήσει.

Έτσι, για τα αμερικάνικα αγγλικά, τη γλώσσα αυτών που έχουν τις εξειδικευμένες συσκευές και διαβάζουν περισσότερο τα βιβλία τους σε αυτά, τα πράγματα έχουν ως εξής:

αμερικάνικα αγγλικά

e-reader/eReader/ereader ή e-book reader/eBook Reader/ebook reader: μια εξειδικευμένη συσκευή για την ηλεκτρονική ανάγνωση βιβλίων

e-book/eBook/ebook: ένα βιβλίο σε ψηφιακή μορφή.

Στην Ελλάδα τώρα επίσης δεν υπάρχει μια σαφής ορολογία. Έτσι, οι συσκευές ονομάζονται “ηλεκτρονικός αναγνώστης (βιβλίων)” ή e-book reader ή e-reader ή e-book (!). Το βιβλίο ονομάζεται “ψηφιακό βιβλίο”, “ηλεκτρονικό βιβλίο” ή ebook.

Για τη συσκευή η ονομασία e-book είναι άστοχη, όχι μόνο γιατί χρησιμοποιείται ένας όρος που τον συναντάμε μόνο στην Άπω Ανατολή, αλλά, με δεδομένο ότι e-book στα αγγλικά έχει καθιερωθεί να σημαίνει το περιεχόμενο, προκαλεί ασάφεια. Και αν e-book είναι η συσκευή, τα βιβλία που είναι μέσα πώς ονομάζονται;

Με δεδομένο το κακό παρελθόν που υπάρχει στα ελληνικά με τις μάχες ορολογίας και εφεύρεσης της “σωστής μετάφρασης”, για τα βιβλία που υπάρχουν σε έναν ηλεκτρονικό αναγνώστη δίνεται πολύ έμφαση στη διάκριση μεταξύ ηλεκτρονικού και ψηφιακού. Πολλοί επιμένουν ό,τι αφορά το περιεχόμενο να το ονομάζουν ψηφιακό και ό,τι αφορά τη συσκευή να το ονομάζουν ηλεκτρονικό. Είπαμε πριν τι συμβαίνει στις ΗΠΑ, απ’ όπου παίρνουμε αυτήν την ορολογία. Πέρα από αυτό όμως, είναι σαφές πως σε ένα ψηφιακό περιεχόμενο έχουμε πρόσβαση ηλεκτρονικά, δηλαδή με τη χρήση μιας ηλεκτρονικής συσκευής. Και μια ηλεκτρονική συσκευή έχει σα χαρακτηριστικό ότι έχει ψηφιακά δεδομένα. Υπάρχει κάτι ψηφιακό στο ηλεκτρονικό και κάτι ηλεκτρονικό στο ψηφιακό. Αν η διάκριση λοιπόν ήταν τόσο απόλυτη, θα έπρεπε να επιμείνουμε το email να μεταφράζεται ως “ψηφιακό ταχυδρομείο” και όχι “ηλεκτρονικό ταχυδρομείο”, ενώ η “ψηφιακή φωτογραφική μηχανή” να μετονομαστεί κατεπειγόντως σε “ηλεκτρονική φωτογραφική μηχανή”.

Έτσι, ένα βιβλίο μπορεί να έχει ψηφιακή μορφή, αλλά διαβάζεται ηλεκτρονικά και, με αυτήν την έννοια, είναι ένα ηλεκτρονικό βιβλίο. Δεν υπάρχει λοιπόν λόγος να επιμείνουμε να το πούμε οπωσδήποτε “ψηφιακό βιβλίο”. Αντίθετα, θα ήταν καλύτερο να ακολουθήσουμε την ορολογία που έτσι κι αλλιώς δανειζόμαστε ή μεταφράζουμε (που είναι μια μορφή δανείου), δηλαδή την ορολογία των αμερικάνικων αγγλικών, και να το λέμε και εμείς ηλεκτρονικό βιβλίο ή e-book/eBook/ebook. Αλλιώς δημιουργούμε σύγχυση και ποικιλία χωρίς λόγο.

ελληνικά

Ή δανειζόμαστε την ορολογία των αμερικάνικων αγγλικών

Ή τη μεταφράζουμε στα ελληνικά μεταφραστικό δάνειο):

ηλεκτρονικός αναγνώστης (βιβλίων): μια εξειδικευμένη συσκευή για την ηλεκτρονική ανάγνωση βιβλίων

ηλεκτρονικό βιβλίο: ένα βιβλίο σε ψηφιακή μορφή