Τι αποφασίστηκε τελικά στη Βουλή για τα ηλεκτρονικά συγγράμματα

Ο νόμος 4009 του 2011 για την Ανώτατη Εκπαίδευση όπως ψηφίστηκε στη Βουλή στις 24 Αυγούστου διατηρεί την εξίσωση ηλεκτρονικών συγγραμμάτων και τυπωμένων χωρίς χρονικό ορίζοντα κατάργησης της διανομής τυπωμένων βιβλίων, καθώς και την εξίσωση των σημειώσεων των διδασκόντων με τα συγγράμματα, αλλά περιλαμβάνει μια έστω ασθενή νομοθετική κατοχύρωση της δωρεάν διανομής των συγγραμμάτων.
Σε σημείο της παραγράφου 1 του άρθρου 37 του νόμου αναφέρεται πως με κοινή υπουργική απόφαση “ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν τη δωρεάν διάθεση στους φοιτητές των διδακτικών συγγραμμάτων, καθώς και την καταβολή αμοιβής στους συγγραφείς τους.” Η διατύπωση δεν είναι απόλυτα ξεκάθαρη, καθώς αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο η κοινή υπουργική απόφαση να εξετάσει και τη δωρεάν διανομή τους. Πάντως, πρόκειται για φράση που προστέθηκε μετά από συζήτηση στην επιτροπή της Βουλής για τα εκπαιδευτικά ζητήματα, καθώς πριν δεν υπήρχε καμία αναφορά στο ότι τα συγγράμματα μοιράζονται δωρεάν.
Στα υπόλοιπα σημεία που αφορούν τα συγγράμματα το άρθρο 37 όπου υπάρχουν οι σχετικές διατάξεις υπερψηφίστηκε όπως είχε εισαχθεί στη Βουλή.

Έτσι, για τα ηλεκτρονικά συγγράμματα η παράγραφος 1 του άρθρου 37 αναφέρει:

Διδακτικό σύγγραμμα θεωρείται κάθε έντυπο ή ηλεκτρονικό βιβλίο, περιλαμβανομένων των ηλεκτρονικών βιβλίων ελεύθερης πρόσβασης, καθώς και οι έντυπες ή ηλεκτρονικές ακαδημαϊκές σημειώσεις, ύστερα από την έγκρισή τους από τις συνελεύσεις των τμημάτων σύμφωνα με την περίπτωση δ΄ της παραγράφου 6 του άρθρου 10, τα οποία ανταποκρίνονται κατά τρόπο ολοκληρωμένο στο γνωστικό αντικείμενο ενός μαθήματος και καλύπτουν ολόκληρο ή το μεγαλύτερο μέρος της ύλης και του περιεχομένου του, όπως αυτά καθορίζονται στον κανονισμό προπτυχιακών σπουδών, σύμφωνα με το εγκεκριμένο πρόγραμμα σπουδών της οικείας σχολής. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ρυθμίζονται τα θέματα που αφορούν τη διάθεση στους φοιτητές των ηλεκτρονικών σημειώσεων και των ηλεκτρονικών βιβλίων, καθώς και την καταβολή αμοιβής στους συγγραφείς τους.
Σύμφωνα με την παράγραφο αυτή:
  • Έντυπο και ηλεκτρονικό βιβλίο θεωρούνται εξίσου συγγράμματα, η κατάργηση της διανομής έντυπων συγγραμμάτων και η αποκλειστική διάθεση ηλεκτρονικών είναι ζήτημα απλής υπουργικής απόφασης. Ήδη πριν από την κάταθεση του νομοσχεδίου στη Βουλή το Υπουργείο Παιδείας είχε υπαναχωρήσει από το χρονοδιάγραμμα που όριζε πως από το ακαδημαϊκό έτος 2014-2015 θα σταματήσει η διανομή τυπωμένων συγγραμμάτων.
  • Ως διανομή ηλεκτρονικού συγγράμματος θεωρείται και η παραπομπή για κατέβασμα ήδη δωρεάν βιβλίου στο internet, αρκεί να το εγκρίνει η συνέλευση των καθηγητών του κάθε πανεπιστημιακού τμήματος και να καλύπτουν το διδασκόμενο αντικείμενο.
  • Σύγγραμμα θεωρούνται ακόμα και οι σημειώσεις των καθηγητών, έντυπες ή αναρτημένες ηλεκτρονικά στο internet, επίσης αρκεί να το εγκρίνει η συνέλευση των καθηγητών του κάθε πανεπιστημιακού τμήματος και να καλύπτουν το διδασκόμενο αντικείμενο. Σύμφωνα με την παράγραφο 4 του ίδιου άρθρου οι καθηγητές υποχρεούνται να αναρτούν τις σημειώσεις τους στο internet.
  • Η αμοιβή που θα καταβάλλεται στους συγγραφείς καθορίζεται επίης από μελλοντική υπουργική απόφαση.
Επομένως, με βάση το νομοσχέδιο, το Υπουργείο μπορεί ανά πάσα στιγμή να σταματήσει τη διανομή τυπωμένων συγγραμμάτων, ενώ το κάθε τμήμα στα πανεπιστήμια να θεωρήσει πως έχει δώσει σύγγραμμα αφού παραπέμπει σε δωρεάν βιβλίο στο internet ή αφού οι σημειώσεις του καθηγητή είναι αναρτημένες στο internet. Όπως φαίνεται και από την ορολογία, οι σημειώσεις, συνήθως συνοπτικές και κωδικοποιημένες, είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από το ολοκληρωμένο εγχειρίδιο. Από την άλλη, είναι πολύ λίγο το (νόμιμο) δωρεάν περιεχόμενο στο internet που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως σύγγραμμα.
Στη συζήτηση που έγινε μέσω internet τη Δευτέρα, 25 Ιουλίου, η υπουργός Παιδείας Άννα Διαμαντοπούλου επισήμανε πάντως και πάλι ότι “Στο διαδίκτυο θα αναρτώνται όλα τα βιβλία και όχι μόνο οι σημειώσεις, με εξασφαλισμένη την πρόσβαση όλων σε όλα” Ενώ την επόμενη ημέρα στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων στη Βουλή ανέφερε ότι στόχος του Υπουργείου είναι σε δύο χρόνια από σήμερα, “το 2013-2014 να μπορούν όλα τα Πανεπιστήμια, σε όλα τα μαθήματα, να παρέχουν στους φοιτητές τους και ηλεκτρονική πρόσβαση. Θα μπορούν να επιλέξουν και ηλεκτρονικό βιβλίο”
Κρίσιμα ζητήματα πάντως ακόμα και για τη διάθεση των συγγραμμάτων παράλληλα σε ηλεκτρονική και τυπωμένη μορφή είναι ανοιχτά. Όπως φάνηκε και από την ιδιαίτερα επικριτική για το Υπουργείο ανακοίνωση των συλλόγων των εκδοτών, τίποτα δεν έχει συζητηθεί για το πώς και πόσο θα κοστολογούνται τα ηλεκτρονικά συγγράμματα.
Εξακολουθεί επίσης να μην έχει γίνει καμία ανακοίνωση για software που θα καλύπτει τις διδακτικές και ερευνητικές ανάγκες των σπουδαστών και των φοιτητών σε σχέση με τα ηλεκτρονικά συγγράμματα (σημειώσεις, υπογραμμίσεις, παράλληλη ανάγνωση κλπ), ενώ αντίστοιχα όλα δείχνουν πως το κόστος της ηλεκτρονικής συσκευής για την ανάγνωσή τους (υπολογιστής, tablet PC, ηλεκτρονικός αναγνώστης) δε θα καλύπτεται από το Υπουργείο Παιδείας.

Το σύνολο του νόμου είναι διαθέσιμο στη σελίδα εκπαιδευτικών ειδήσεων esos.gr.

Διαβάστε επίσης: