Η 9η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου, τα ebooks και ο Αντρέ Σιφρίν

Από την εκδήλωση (φωτό του @ianos_gr)
Ολοκληρώθηκε χτες η 9η Διεθνής Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της οποίας πραγματοποιήθηκε και η εκδήλωση για τα ebooks με τη συμμετοχή τη δική μου και του Σωκράτη Καμπουρόπουλου από το Εθνικό Κέντρο Βιβλίου.
Στην Έκθεση βρέθηκα το Σάββατο και την Κυριακή. Ιδιαίτερα έντονη ήταν η παρουσία κόσμου στις -πολλές- εκδηλώσεις, συχνά με διεθνείς συμμετοχές, και τις δραστηριότητες για παιδιά. Η Έκθεση είναι πραγματικά μια ευκαιρία να παρακολουθήσει κανείς συμπυκνωμένες στις τέσσερις μέρες που διαρκεί μια σειρά από ενδιαφέρουσες, με ποικίλη θεματολογία εκδηλώσεις και βιβλιοπαρουσίασεις. Με αφορμή συγκεκριμένα βιβλία, οι συζητήσεις περιστρέφονται τελικά ευρύτερα γύρω από την ιστορία, την κίνηση των ιδεών και τη λογοτεχνία. Τα περίπτερα και οι εγκαταστάσεις για τα παιδιά είναι από τα πιο ζωντανά σημεία της έκθεσης με πάντα κάτι ενδιαφέρον να βρίσκεται σε εξέλιξη
Αναμενόμενα σε συνθήκες κρίσης, υπήρχε μεγαλύτερη διστακτικότητα για αγορές, αλλά, ακόμα κι έτσι, οι επισκέπτες έβρισκαν περισσότερα από ένα βιβλία στα οποια “δεν μπορούσαν να αντισταθούν”, καθώς η προσωπική παρουσία των συγγραφέων και η ισότιμη παρουσίαση τίτλων που δε βρίσκονται συχνά στις προθήκες των βιβλιοπωλείων κεντρίζαν το ενδιαφέρον.
Η εκδήλωση για τα ebooks

Η παρουσίασή μου ήταν εισαγωγική στην ηλεκτρονική ανάγνωση με αναφορά στις νέες δυνατότητες των ηλεκτρονικών αναγνωστών και των διαφόρων ειδών αρχείων. Επέμεινα ιδιαίτερα στο ότι οι ηλεκτρονικοί αναγνώστες είναι ξεκούραστοι στα μάτια όσο και το τυπωμένο χαρτί για την ανάγνωση συνεχούς, εκτεταμένου κειμένου και πως όχι μόνο μιμούνται επιτυχημένα το παραδοσιακό βιβλίο αλλά και δίνουν νέες, επιπλέον δυνατότητες, όπως τη φορητότητα, τα ενσωματωμένα λεξικά, την ευκολία και την αξιοποίηση των υπογραμμίσεων και των σημειώσεων κ.ά. που πάντα ήθελε ο αναγνώστης. Επιπλέον, το ίδιο το βιβλίο αλλάζει μορφή, καθώς τα ebooks πλέον μπορούν να ενσωματώνουν βίντεο, μουσική, κινούμενα γραφικά και διαδραστικότητα. Οι παρευρισκόμενοι είχαν την ευκαιρία να σχηματίσουν προσωπική εντύπωση από ένα Kindle και ένα Sony Reader.
Ο eAnagnostis (φωτό της Βιβής Μωραΐτη)
O Σωκράτης Καμπουρόπολος από το ΕΚΕΒΙ αναφέρθηκε στην έρευνα της Ελισάβετ Λαψάτη από το Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Από τα συμπεράσματα ξεχωρίζει η έλλειψη ενημέρωσης των αναγνωστών, ιδίως των γυναικών, για την ηλεκτρονική ανάγνωση. Οι άντρες από την άλλη φαίνεται να είναι πιο κοντά στην τεχνολογία και ανησυχούν περισσότερο για τις τιμές.
Στη συζήτηση που ακολούθησε, η Δαμιάνα Κουτσομίχα από την Αμερικανική Γεωργική Σχολή επεσήμανε πόσο χρήσιμα στην εκμάθηση αγγλικών σε μαθητές λυκείου έχουν αποδειχτεί τα 20 Kindle που έχουν γίνει δωρεά. Ο Νώντας Παπαγεωργίου από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο υπογράμμισε την ανάγκη να μη μεταφερθεί και στα ebooks η μάχη των best seller με τη δημοσιοποίηση ανακριβών στοιχείων. Ο συγγραφέας Κώστας Κατσουλάρης εξέφρασε τέλος τον προβληματισμό πώς μπορούν να διασφαλιστούν τα δικαιώματα και η αμοιβή των δημιουργών στις ηλεκτρονικές εκδόσεις.

Η Μυρτώ Τσελέντη (@digital_oracle) στο Twitter για την εκδήλωση 

Έντονο υπήρξε το ενδιαφέρον για την εκδήλωση στα μέσα μαζικής ενημέρωσης, αλλά και το Twitter.  Το Δημοτικό Ραδιόφωνο Θεσσαλονίκης FM 100, ο πολιτιστικός ραδιοφωνικός σταθμός της ΕΤ3 FM 95,8, ο Βήμα FM και ο ΝΕΤ FM συνομίλησαν με τον “Ηλεκτρονικό Αναγνώστη” με την ευκαιρία της εκδήλωσης, την οποία επίσης κάλυψε με ρεπορτά και η δημοτική τηλεόραση TV 100. Παρευρισκόμενοι στην εκδήλωση ενημέρωναν σε πραγματικό χρόνο στο Twitter μεταφέροντας εικόνες, συζητήσεις και απόψεις.

Ο Αντρέ Σιφρίν και οι εκδόσεις ως λειτούργημα
Με αφορμή την κυκλοφορία στα ελληνικά του βιβλίου του “Οι λέξεις και το χρήμα” από τις Εκδόσεις Αιώρα, ο εκδότης Αντρέ Σιφρίν έκανε μια πολύ ενδιαφέρουσα ομιλία στην Έκθεση το Σάββατο το βράδυ, όπου εξέθεσε περιεκτικά τη δική του πρόταση για τις εκδόσεις σήμερα. Ο Σιφρίν πιστεύει πως οι εκδόσεις είναι περισσότερο ένα λειτούργημα παρά μια επιχέιρηση. Η δημιουργία των μεγάλων εκδοτικών ομίλων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη οδήγησε στην επιδίωξη πολύ υψηλότερων κερδών από αυτά που μπορούν να επιτευχθούν από τα βιβλία. Το πρότυπο έγινε η κερδοφορία που έχουν συνηθίσει οι επιχειρήσεις στα media, που μπορεί να φτάνει μέχρι και το 20%, όταν παραδοσιακά στο βιβλίο σπάνια ξεπερνάει το 3-4%. Το αποτέλεσμα είναι οι εκδοτικοί όμιλοι αφενός να περιορίζονται στην κυκλοφορία μόνο των βιβλίων που θα γίνουν best seller και αφετέρου να επιδίδονται αντί για την πώληση βιβλίων σε εξαγορές ανταγωνιστών τους ως τον μόνο τρόπο να αυξήσουν σύντομα και θεαματικά τα έσοδα και τα κέρδη τους. Έτσι, είναι οι ανεξάρτητοι εκδοτικοί οίκοι που αναδεικύουν νέους και πρωτότυπος συγγραφείς. Ο Σιφρίν υπογράμμισε ότι οι νέες εναλλακτικές ιδέες απαιτούν οι εκδοτικοί οίκοι να μη στοχεύουν στο άμεσο κέρδος, διότι πάντοτε η καινοτομία δεν είναι από την αρχή δημοφιλής. Αντίθετα, θα πρέπει να έχουν σκοπό απλώς να μην έχουν ζημιές και να δίνουν αξιοπρεπείς μισθούς. Αναφέροντας το παράδειγμα της Νορβηγίας, ο Σιφρίν υποστήριξε ότι με επιδοτήσεις και φοροαπαλλαγές θα πρέπει το κράτος να ενισχύει τα βιβλία και τον τύπο χωρίς όμως να επηρεάζει την ανεξαρτησία τους.
Owly Images
Ο Αντρέ Σιφρίν και η Σοφία Νικολαΐδου για “τις λέξεις και το χρήμα”

Για το internet και τα ebook τέλος, ο Σιφρίν επεσήμανε πως οι νέες τεχνολογίες δεν είναι εγγενώς καλές ή κακές, αλλά όλα εξαρτώνται από το πώς χρησιμοποιούνται, από πολιτικές αποφάσεις. Αν και οι ηλεκτρονικές εκδόσεις παρακάμπτουν τα παραδοσιακά κανάλια επιλογής και διάθεσης των βιβλίων, δημιουργούνται οι “νέοι μεσάζοντες”, όπως το Amazon και το Google, που έχουν ακόμα πιο ηγεμονική θέση στο βιβλίο από τους παλιούς και αποφεύγουν να πληρώνουν φόρους χάρη στην παγκοσμιοποιημένη οικονομία.
Όχι τυχαία η ομιλία του Σιφρίν ήταν αυτή που συζητήθηκε περισσότερο στα “πηγαδάκια” της επόμενης μέρας στην Έκθεση, με άλλους να τον βρίσκουν “ρομαντικό” ή απλά “παραδοσιακό”, άλλους “λαϊκιστή” και άλλους να βρίσκουν στα λόγια του αυτό που πάντα σκέφτοναν για τα βιβλία.