Αμερικανοί εκδότες αποζημιώνουν αναγνώστες για το καρτέλ τιμών στα ebooks

Τρεις από τους μεγαλύτερους εκδοτικούς οίκους στις ΗΠΑ συμφώνησαν να πληρώσουν περισσότερα από 69 εκατομμύρια δολάρια (σχεδόν €55 εκατ.) για να αποσυρθούν οι εναντίον τους καταγγελίες για δημιουργία καρτέλ τιμών στα e-books. Οι εκδοτικοί οίκοι Hachette, HarperCollins και  Simon & Schuster  θα αποζημιώσουν όσους αγόρασαν ηλεκτρονικά βιβλία τους από 1 Απριλίου 2010 έως 21 Μαΐου 2012. Για κάθε αγορασμένο e-book στους αναγνώστες θα επιστραφούν $0.25 έως $1,32. Επιπλέον, οι τρεις εκδότες σταματούν να χρησιμοποιούν το “agency model” για την πώληση των ηλεκτρονικών τους βιβλίων και επιτρέπουν στα βιβλιοπωλεία να καθορίζουν αυτά την τελική τιμή των e-books. 
Ο συμβιβασμός αφορά υποθέσεις σε 55 πολιτείες, διοικητικές περιφέρειες και περιοχές των ΗΠΑ. Οι εκδοτικοί οίκοι Macmillan και Penguin καθώς και η Apple που επίσης κατηγορούνται για σχηματισμό καρτέλ τιμών στα e-books δε συμμετέχουν στη συμφωνία και θα αντιμετωπίσουν τις κατηγορίες στο δικαστήριο τον Ιούνιο του 2013.
Οι τρεις εκδοτικοί οίκοι που προχώρησαν στο συμβιβασμό δεν αποδέχτηκαν την κατηγορία για το καρτέλ τιμών στα e-books. Δήλωσαν ότι δεν έχουν κάνει κάτι λάθος και πως επέλεξαν το συμβιβασμό για να αποφύγουν τη χρονοβόρα και ακριβή δικαστική διαδικασία.
Τι είναι το “agency model”
Σύμφωνα με το “agency model”, τα βιβλιοπωλεία λειτουργούσαν ως απλοί “διαμεσολαβητές” της πώλησης και την τιμή λιανικής πώλησης του e-book την καθόριζαν οι εκδότες, που απέδιδαν σταθερά ποσοστά αυτής της τιμής στα βιβλιοπωλεία. Σύμφωνα με το “wholesale model”, στο οποίο αναγκάστηκαν να επανέλθουν τώρα οι τρεις εκδότες, το βιβλιοπωλείο αγοράζει χονδρική τα e-books και είναι στη συνέχεια ελεύθερο να καθορίσει αυτό τη λιανική τιμή πώλησής του.
Από την αρχή της κυκλοφορία του Kindle από το Amazon, το Νοέμβριο του 2007, ίσχυε το “wholesale model” και το Amazon πουλούσε τα best seller e-books στα $9,99 παρόλο που τα αγόραζε ακριβότερα. Με την κυκλοφορία του iPad από την Apple, τον Απρίλιο του 2010, οι εκδότες κατάφεραν να επιβάλουν το “agency model” και να αυξήσουν τις τιμές των e-books.
Πιθανή ανατροπή στην αγορά των ebooks
Η απόφαση συνιστά πλήγμα για το “agency model” στις πωλήσεις των e-books και μπορεί να είναι η αρχή ανατροπών στην αγορά του ηλεκτρονικού βιβλίου που δε θα περιοριστούν στους τρεις εκδοτικούς οίκους και τις ΗΠΑ.
Σύμφωνα με το ειδησεογραφικό πρακτορείο Reuters, οι ευρωπαϊκοί κλάδοι των εκδοτικών οίκων Simon & Schuster, HarperCollins, Hachette Livre και Macmillan καθώς και η Apple έχουν προτείνει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον καθορισμό της τιμής των e-books στην Ευρωπαϊκή Ένωση από τα βιβλιοπωλεία για 2 χρόνια, ώστε να αποσυρθεί η αντίστοιχη με τις ΗΠΑ έρευνα της Επιτροπής για το σχηματισμό καρτέλ τιμών στα e-books. Αντίθετα, οι εκδόσεις Penguin, ο έκτος εκδοτικός οίκος για τον οποίο διεξάγεται έρευνα, δε φαίνεται να θέλουν να προχωρήσουν σε αντίστοιχο συμβιβασμό.
Amazon εναντίον εκδοτών
Ο συμβιβασμός στις ΗΠΑ αντανακλά την πίεση από τους αναγνώστες για χαμηλότερες τιμές στα e-books, αλλά και την πίεση από το Amazon κυρίως, που θέλει να καθορίζει αυτό τις τελικές τιμές των e-books. Η διαμάχη για την τιμή των e-books αντανακλά αποκλίνουσες απόψεις για το ποια είναι η σωστή τιμή για προϊόντα που είναι πλέον ψηφιακά. Ειδικά για το Amazon ο καθορισμός των τιμών από το βιβλιοπωλείο του επιτρέπει να ρίχνει τις τιμές στα e-books, κυρίως τα best seller, για προσελκύσει αγοραστές και στον υπόλοιπο κατάλογό τους και  για να κερδίσει μερίδιο αγοράς.

Στη μεγάλη τους πλειοψηφία εκδοτικοί οίκοι και συγγραφείς υποστηρίζουν την άποψη πως ο εκδότης, όχι το βιβλιοπωλείο, πρέπει να καθορίζουν τη λιανική τιμή των e-books.